DÜNYADAN HABERLER | 2. Sayfa

Cilliers, Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi'nin haftalık basın toplantısına çevrim içi katılarak değerlendirmelerde bulundu.

Gazze'de şok edici bir yıkımın yaşandığını belirten Cilliers, buna rağmen Gazzelilerin direncinin inanılmaz ve Gazze Şeridi'ni yeniden inşa etme kararlılıklarının ise çok yüksek olduğunu söyledi.

Cilliers, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) olarak tüm tarafların Gazze'de varılan ateşkese saygı duyması gerektiğini vurgulayarak, bunun, Gazze'deki uzun vadeli istikrar ve toparlanma için de önemli olduğunun altını çizdi.

UNDP olarak halihazırda yaklaşık 81 bin ton moloz kaldırdıklarını aktaran Cilliers, bunun da yaklaşık 3 bin 100 kamyon dolusu moloza tekabül ettiğini dile getirdi.

Cilliers, "Enkaz kaldırma çalışmalarının büyük bir kısmı şu anda insani yardım aktörlerinin erişimini sağlamak için yapılıyor. Böylece Gazze halkına çok ihtiyaç duyulan yardım ve desteği sağlayabiliyor. Ayrıca enkazdan temizlenmesi gereken hastanelere ve diğer sosyal hizmetlere de yardımcı oluyoruz." ifadesini kullandı.

"Gazze'nin yeniden inşası için yaklaşık 70 milyar dolara ihtiyaç duyulacağı tahmin ediliyor"

Gazze'de yeniden inşa çalışmalarının maliyetinin ne kadar olacağına dair bir tahminde bulunmak için BM, Avrupa Birliği (AB) ve Dünya Bankası tarafından ortaklaşa yürütülen Geçici Hızlı Hasar ve İhtiyaç Değerlendirmesinin (IRDNA), Gazze'nin yeniden inşası için yaklaşık 70 milyar dolara ihtiyaç duyulacağını tahmin ettiğini aktaran Cilliers, "Bu, önümüzdeki 3 yılda da yaklaşık 20 milyar dolara ihtiyaç duyulacağı anlamına geliyor. Ayrıca Gazze'deki yeniden inşa ve erken iyileştirme çalışmalarını ele almak için fırsatlar sağlamak üzere çok ihtiyaç duyulan erişim için de çağrıda bulunuyoruz. Bu, restorasyon ve hasarların onarımı ile yeniden inşa çalışmalarına yardımcı olması gereken çok ihtiyaç duyulan ağır ekipmanları da içeriyor" diye konuştu.

Cilliers, Gazze'nin yeniden toparlanması için genel olarak bağışçı fonlarının yanı sıra özel sektörün de finansman sağlayabileceğini belirterek, özel sektörün, bu çalışmaları için finansmanın yaklaşık yüzde 50'sini de temin edebileceğini söyledi.

Gazze'de kaldırılmayı bekleyen enkaz miktarının 55 milyon ton civarında olduğunu vurgulayan Cilliers, bunun artmaya devam ettiğine işaret etti.

UNDP'nin her zaman Gazze'de çalışmaya, kalmaya ve hizmet vermeye devam ettiğine işaret eden Cilliers, insani yardımlar, erken iyileşme ve kalkınma dahil her alanda faaliyet gösterdiklerini bildirdi.

Cilliers, "Önümüzde uzun bir yol olduğu açık ancak BM ortakları, diğer uluslararası ve ulusal aktörlerin desteğiyle iyileştirme çalışmalarının mümkün olan en kısa sürede başlayabileceğini umuyoruz." dedi.

Sanchez, İspanyol Cadena Ser Radyosu'na verdiği röportajda, Gazze'de barış için "fırsat penceresi oluşmasından" dolayı memnun olduğunu söyledi.

Gazze'de şiddetin sona ermesi ve iki devlet arasında açık diyalog için fırsat yaratılmasının önemli olduğunu ancak cezasızlığa izin verilmemesi gerektiğini dile getiren Sanchez, "Barış, unutmak ya da cezasızlık anlamına gelemez. Gazze'de işlenen soykırımın baş aktörleri adalet önünde hesap vermelidir." dedi.

Sanchez, iki devletli çözüme desteğini yineleyerek işgal altındaki Batı Şeria'nın unutulmaması, Avrupa'nın Gazze'nin yeniden inşasını desteklemesi ve denetlemesi gerektiğini söyledi.

İsrail'e yönelik silah ambargosunun Gazze'de barış sağlamlaştırılana kadar devam edeceğine dikkati çeken Sanchez, İspanya'nın barış gücü olarak Gazze'ye asker gönderme olasılığını da dışlamadı.

Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump, 9 Ekim'de, Mısır'da devam eden müzakerelerde İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'de anlaşma devreye girmişti.

Gazze'de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasını konu alan barış zirvesi, dün Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, ABD Başkanı Trump ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da aralarında bulunduğu çok sayıda devlet başkanının katılımıyla düzenlenmişti.

KKTC'de 19 Ekim Pazar günü yapılacak cumhurbaşkanı seçiminin ilk turunda oy kullanacak seçmen sayısı, 218 bin 313 olarak açıklandı.

Seçimin ilk turuna mevcut Cumhurbaşkanı Ersin Tatar bağımsız aday, ana muhalefet Cumhuriyetçi Türk Partisinin (CTP) Genel Başkanı Tufan Erhürman ise partisinin adayı olarak katılacak.

Cumhurbaşkanı seçiminin ilk turunda Hüseyin Gürlek, Mehmet Hasgüler, Arif Salih Kırdağ, Ahmet Boran ve İbrahim Yazıcı bağımsız aday olarak, Osman Zorba ise Kıbrıs Sosyalist Partisinin adayı olarak mücadele edecek.

Seçime sayılı günler kalırken 8 cumhurbaşkanı adayının kampanyalarında hareketlilik yaşanıyor. Başta başkent Lefkoşa olmak üzere, tüm kent ve köylerde meydanlar, adayların afişleri ve pankartlarıyla süslenirken gazete, televizyon ve internet siteleri ile sosyal medya hesaplarında ilk tura katılacak adayların reklamları sıklıkla yer alıyor.

Adaylar, kent ve beldelerdeki günlük mitinglerin yanı sıra derneklerin düzenlediği etkinliklere de katılıyor.

KKTC seçimlerinde adayların propaganda ve kampanya süresi, seçim yasaklarının başlayacağı 18 Ekim mesai bitimine kadar sürecek.

Kıbrıs Türk halkı, 1974'teki Barış Harekatı'ndan sonra kendi devlet çatısı altında ilk devlet başkanlığı seçimini 20 Haziran 1976’da yaptı.

Kıbrıs Türkleri 44 yıl içinde 2 kez Kıbrıs Türk Federe Devleti Başkanlığı, 8 kez de KKTC Cumhurbaşkanlığı için oy kullandı.

KKTC halkı, 19 Ekim Cumhurbaşkanı seçiminde 9. kez sandık başına giderek ülkeyi yönetecek 6. cumhurbaşkanını seçecek.

KKTC'de 2020'de yapılan seçimi kazanarak cumhurbaşkanı olan Ersin Tatar, ilk turda oyların yüzde 21,67'sini alarak ikinci tura kalamayan CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman ve önceki 5 cumhurbaşkanı seçimlerinde aday olan Arif Salih Kırdağ, bu seçimde tekrar birbirleriyle mücadele edecek.

KKTC cumhurbaşkanı seçimleri

KKTC'de cumhurbaşkanı, 5 yılda bir halk tarafından seçiliyor ve herhangi bir dönem kısıtlaması bulunmuyor.

Seçimde ilk turda yüzde 50+1 oyun alınması (salt çoğunluk) halinde cumhurbaşkanı seçiliyor, hiçbir adayın salt çoğunluğu sağlayamaması durumunda ise en çok oyu alan ilk 2 aday, 7 gün içinde yapılacak ikinci tur seçimlerine katılıyor. İkinci turda en yüksek oyu alan aday, cumhurbaşkanı koltuğuna oturmaya hak kazanıyor.

KKTC'nin Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş, ülkeyi 1985-2005 döneminde seçimlere bağımsız girerek yönetti. Denktaş, 2000'de Ulusal Birlik Partisi (UBP) adayı Derviş Eroğlu’nun adaylıktan çekilmesi ve aday sayısının 1'e inmesi nedeniyle yeniden Cumhurbaşkanı seçilmiş, 2005'teki ise seçimde aday olmamıştı.

2005'te yapılan Cumhurbaşkanı seçiminde CTP adayı Mehmet Ali Talat, yüzde 55,59 oy oranıyla KKTC’nin 2. Cumhurbaşkanı olurken 2010'da UBP'nin adayı Derviş Eroğlu yüzde 50,35 oy oranıyla KKTC'nin 3. Cumhurbaşkanı olmuştu.

2015'te yapılan seçimler sonucunda KKTC'nin 4. Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı olmuş, 2020'deki seçimlerde ise mevcut Cumhurbaşkanı Ersin Tatar 5. Cumhurbaşkanı seçilmişti.

Esir takası anlaşması kapsamında İsrail hapishanelerinden serbest kalan bazı Filistinlilerin elleri ve ayaklarında işkence izlerinin yanı sıra İsrail'in uyguladığı aç bırakma politikasının etkisiyle zayıf ve bitap düştükleri görüldü.

İsrail cezaevinden serbest bırakılarak, Gazze'nin güneyinde yer alan Han Yunus şehrindeki Nasır Hastanesi önüne bırakılan Dahlan, ailesiyle buluşurken duygu dolu anlar yaşadı.

Yaklaşık 2 yıl sonra kavuştuğu eşi ve kızına uzun uzun sarılan Dahlan, "Allah’a şükür. Bu özgürlük, halkımızın direnişinin ve sabrının bir sonucudur. Filistin direnişi hiçbir fedakarlıktan kaçınmadı." dedi.

Dahlan, özgürlüğüne kavuşmanın ardından hissettiklerine dair, "Tarifsiz bir duygu. Önce Allah'a, sonra azimle direnen halkımıza ve bizi kurtarmak için elinden geleni yapan (Filistin) direnişe şükürler olsun." ifadelerini kullandı.

İsrail hapishanelerinde tutulan diğer Filistinlilerin de bir an evvel serbest kalmasını ümit ettiğini belirten Dahlan, "Hamdolsun, yaşayanların mezarlığından çıktık." diyerek son derece zor koşullar altında yaşadıklarını söyledi.

"Unutmayacağız, bağışlamayacağız, affetmeyeceğiz"

İsrail hapishanesinde açlık, işkence gibi kötü muamelelere maruz kaldıklarını söyleyen Dahlan, "Unutmayacağız, bağışlamayacağız, affetmeyeceğiz." sözleriyle, kötü muameleye maruz kalan, yiyecek ve ilaçtan mahrum bırakılan yüzlerce Filistinli esirin hislerine tercüman oldu.

Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump 9 Ekim'de, Mısır'da devam eden müzakerelerde İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'in ilk saatlerinde anlaşma devreye girmişti.

İsrail ordusunun anlaşmada belirtildiği üzere "sarı hat"ta çekilmesinin ardından Gazze Şeridi'nde ateşkesin aynı gün 12.00 itibarıyla yürürlüğe girdiği açıklanmıştı.

Hamas, Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında 20 sağ İsrailli esiri serbest bırakmış, karşılığında 250'si müebbet ve uzun süreli hapis cezasına çarptırılanlardan 1718'i Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nden alıkonulanlar olmak üzere 1968 Filistinli esirin serbest kaldığı duyurulmuştu.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne 8 Ekim 2023'ten ateşkes anlaşmasına kadar geçen sürede düzenlediği saldırılarda 67 bin 682 kişi hayatını kaybetmiş, 170 bin 33 kişi yaralanmıştı.

NDTV kanalının haberine göre, Google, Hindistan'ın Andhra Pradeş eyaletindeki liman kenti Visakhapatnam'da 1 gigavatlık enerji kapasitesine sahip, devasa altyapılı ve yüksek işlem gücü sunan bir yapay zeka merkezi inşa edecek.

Merkez, yapay zeka altyapısını, büyük dil modelleri gibi yüksek işlem gücü gerektiren yapay zeka sistemlerinin kesintisiz çalışmasını sağlayan geniş ölçekli enerji kaynakları ve veri aktarım hızını artıran genişletilmiş fiber optik ağlarla birleştirecek.

Google Cloud Üst Yöneticisi (CEO) Thomas Kurian, Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de düzenlenen etkinlikteki konuşmasında, merkezin, şirketin ABD dışında kuracağı en büyük yapay zeka merkezi olacağını vurguladı.

Kurian, gelecek beş yıl içinde Hindistan'a 15 milyar dolar yatırım yapacaklarını ve bunun, Hindistan'da şimdiye kadarki en büyük yatırımları olacağını belirtti.

Hindistan, teknoloji devlerinin yeni rekabet sahası haline geldi

Google'ın yatırımı, teknoloji şirketlerinin yapay zeka hizmetlerine yönelik artan küresel talebi karşılamak için veri merkezi altyapılarını hızla genişlettiği bir döneme denk geldi.

Microsoft ve Amazon, son yıllarda Hindistan'da veri merkezlerine milyarlarca dolarlık yatırım yaptı.

ABD'li yapay zeka şirketi OpenAI'ın Üst Yöneticisi Sam Altman da ülkedeki ChatGPT kullanımının son bir yılda dört kat arttığını belirterek, yıl bitmeden Hindistan'da ofis açmayı planladıklarını açıkladı.

Uzmanlara göre bu gelişmeler, Hindistan'ın hem geniş kullanıcı tabanı hem de hızla gelişen dijital altyapısıyla yapay zeka alanında küresel rekabetin odak noktalarından biri haline geldiğini gösteriyor.

Filistin resmi haber ajansı WAFA'da yer alan haberde, İsrail askerlerinin, kuzeydeki Gazze kentine bağlı Şucaiyye Mahallesi'nde evlerine dönmeye çalışan sivillere ateş açtığı belirtildi.

İsrail ordusunun yürürlüğe giren ateşkes mutabakatına rağmen Gazze kentinin Şucaiyye Mahallesi'nde evlerini görmeye giden Filistinlilere insansız hava araçlarından (İHA) ateş açtığı ve saldırıda 5 kişinin hayatını kaybettiği ifade edildi.

Haberde ayrıca, İsrail'in daha önceki saldırılarında yaralanan Filistinli 2 kişinin yaşamını yitirdiği bilgisine yer verildi.

Öte yandan İsrail ordusu yaptığı yazılı açıklamayla Şucaiyye Mahallesi'ndeki saldırıyı doğruladı. Açıklamada, bir grup Filistinlinin "Sarı Hat" olarak adlandırılan çekilme hattını geçerek İsrail askerlerine yaklaştığı iddia edildi.

İsrail askerlerinin "Filistinlilerin bölgeye ilerlememesi için girişimlerde bulunduğu ancak grubun bu uyarıları dikkate almadığı" ileri sürüldü.

Bunun üzerine İsrail askerlerinin Filistinlilere ateş açtığı kaydedildi.

Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump 9 Ekim'de, Mısır'da devam eden müzakerelerde İsrail ile Hamas'ın, Gazze'de ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını duyurmuştu.

Müzakerelerin yapıldığı Mısır'da anlaşma imzalanırken İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim'de anlaşma devreye girmişti.

İsrail ordusunun anlaşmada belirtildiği üzere "sarı hat"ta çekilmesinin ardından Gazze Şeridi'nde ateşkesin aynı gün 12.00 itibarıyla yürürlüğe girdiği açıklanmıştı.

Venezuela'da etkili olan şiddetli yağışlar nedeniyle El Callao'da altın madeni çöktü.

Arama kurtarma ekipleri, ilk belirlemelere göre 14 madencinin hayatını kaybettiğini belirterek, maden kuyularındaki suların tahliye edilmesinin ardından, göçükte mahsur kalan işçileri kurtarmak için çalışmaların başlatıldığını aktardı.

Ekipler, kurtarma çalışmalarında diğer madencilerin ifadelerinden yararlandıklarını kaydetti.

Dün 63,71 dolara kadar yükselen Brent petrolün varil fiyatı, günü 63,18 dolar seviyesinde tamamladı.

Brent petrolün varil fiyatı, bugün saat 09.37 itibarıyla yüzde 0,71 azalarak 62,73 dolar oldu. Aynı saatte Batı Teksas türü ham petrolün varili 58,77 dolardan işlem gördü.

Fiyatlardaki düşüşte, ABD ile Çin arasındaki ticaret politikalarına ilişkin belirsizlik etkili oldu.

ABD Başkanı Donald Trump, geçen hafta nadir toprak elementlerinin ihracatına kısıtlama getiren Çin'i tarife artışıyla tehdit etmiş, ardından 1 Kasım itibarıyla ABD'nin Çin'e şu anda ödediği tarifeye ek olarak yüzde 100 gümrük vergisi uygulayacağını duyurmuştu. Trump, daha sonra Çin konusunda endişelenilmemesi gerektiğini ve her şeyin yoluna gireceğini belirtmişti.

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance de Çin "makul davranmaya istekli" olursa ABD'nin müzakereye hazır olduğunu ancak aksi takdirde ABD'nin "çok daha fazla kozu" olduğunu ifade etmişti.

ABD'li yetkililerden gelen ılımlı açıklamalara rağmen iki büyük ekonomi arasındaki ticaret görüşmelerinin seyrine ilişkin belirsizlik talep endişelerini desteklemeye devam ediyor.

Ayrıca, Orta Doğu'da jeopolitik risklerin azalması da fiyatlardaki aşağı yönlü seyri destekliyor. Dün Mısır'da çok sayıda liderin katılımıyla Gazze'de varılan ateşkes mutabakatına ilişkin olarak Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi gerçekleştirildi.

Öte yandan, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) dün yayımlanan petrol piyasası raporunda istikrarlı bir talep artışına işaret ederek bu yıl ve gelecek yıla ilişkin küresel petrol talebi artış öngörülerini değiştirmedi.

Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) petrol piyasası raporu ise bugün yayımlanacak. Talep ve arza ilişkin endişelerin sürdüğü piyasalarda bugün IEA'nın talep tahminleri ve arz projeksiyonları yakından takip edilecek.

Brent petrolde teknik olarak 69,58 dolar direnç, 62,03 dolar destek bölgesi olarak izleniyor.

Etik gerekçelerle sitenin adının çıkmasının BBC'nin haberine göre, söz konusu site, internetten topladığı verileri yapay zeka yoluyla derleyerek dünya çapındaki kişilerin iletişimini paylaşıyor.

Albanese'nin ofisi, bilgilerden haberdar olduğunu ve yerel makamların olaylarını incelediğini açıkladı.

Avustralya'da ana muhalefetteki Liberal Partinin lideri Sussan Ley'in sözcüsü, Ley'in özel numarasının da sitede yayımlandığını belirterek, "Bu durum, açıkça endişe verenler. Bilgilerin kadınlar için talepte bulunduğunu" belirtti. tasarruf kullanıldı.

ABD merkezli sitenin, yüz binlerce profesyonele ait iletişimin üstesinden gelmeyi ve genellikle işe alım üyeleri ile satış temsilcileri tarafından ticari olarak öne çıktı.

BBC, Albanese'nin halihazırda kullandığı özel bir numaranın ve Donald Trump Jr'a ait bir hatta ait numaranın sitesinde doğruladı.

Platformun internet sitesinde, kullanıcıların sınırsız sayıda iletişim bilgisine ücretsiz erişilebildiği, daha fazla veri için izinsiz kayıt seçeneği sunulduğu bilgiler paylaşılıyor.

Ayrıca sitede, kişisel verilerinin ölenlerini isteyenlerin doldurabileceği bir talep formülü, bulunduğu gün yer almaktadır.

Kayıp dişlerin tamamen yeniden çıkması, diş hekimliğinde uzun süredir hedeflenen bir hayal. Bugüne kadar implant ve protez gibi yapay çözümler, işlevi kısmen yerine getirse de doğal dişin biyolojik bütünlüğünü ve hissini tam olarak sağlayamıyor.

Bilim insanları bu nedenle, doğal diş oluşumunun hücresel düzeyde nasıl gerçekleştiğini anlamaya çalışıyor.

Diş ve çevresindeki kemik oluşumu oldukça karmaşık bir süreç. Mine, diş özü (pulpa) ve çene kemiği hücreleri arasındaki hassas iletişim ağları, dişin taç, kök ve destek dokularını oluşturuyor. Bu sinyal ağlarının ayrıntıları ise bugüne kadar tam çözülememişti.

Kök hücrelerin izini sürdüler

Bu bilgi eksikliğini gidermek için Doç. Dr. Mizuki Nagata (Tokyo Bilim Enstitüsü) ve Dr. Wanida Ono (Teksas Sağlık Bilimleri Merkezi, Houston), Michigan Üniversitesi’nden bilim insanlarıyla iş birliği yaptı.

Genetik olarak değiştirilmiş fareler üzerinde yapılan çalışmada, kök hücrelerin diş gelişimi sırasında hangi sinyallerle farklılaştığı incelendi. Bulgular, Nature Communications dergisinin 2025 Temmuz sayısında iki ayrı makale olarak yayımlandı.

İki ayrı kök hücre hattı

Araştırmacılar, daha önce tanımlanmamış bir mezenkimal kök hücre grubunun iki farklı hücre hattına ayrıldığını belirledi:

İlk grup, diş kökünün ucundaki apikal papilla adı verilen yumuşak dokuda yer alıyor. Bu hücreler, kemik iliğinde de rol oynayan CXCL12 proteinini üretiyor. Wnt adlı sinyal yoluyla aktive olduklarında, dentin (dişin ana maddesi) oluşturan odontoblastlara, sement üreten sementoblastlara ve hatta yeni kemik dokusu üreten osteoblastlara dönüşebiliyor.

İkinci grup, gelişmekte olan dişi çevreleyen dental folikül içinde bulunuyor. Buradaki hücreler PTHrP proteini taşıyor ve belirli koşullar altında diş bağ dokusunu, sementi ve alveolar kemiği oluşturabiliyor. Ancak bu dönüşüm, yalnızca Hedgehog–Foxf adlı bir sinyal yolunun baskılandığı durumlarda gerçekleşiyor. Dr. Nagata, “Bu mekanizma, diş dokularına özgü, kontrollü bir sinyal açma-kapama sistemiyle kemik oluşumunu düzenliyor.” ifadelerini kullandı.

Yenileyici diş tedavilerine kapı aralıyor

Araştırma, diş kökü ve çevresindeki kemiğin nasıl doğal olarak şekillendiğini daha önce görülmemiş ayrıntılarla ortaya koydu. Bu bulgular, gelecekte kök hücre tabanlı diş ve kemik yenileme tedavilerinin temelini oluşturabilir.

Dr. Nagata, “Çalışmamız, diş kökü oluşumunu yöneten mekanizmayı ortaya koyarak, diş özü, diş eti ve kemik dokularının yeniden oluşturulabileceği yenilikçi tedavilere bilimsel bir temel sağlıyor.” dedi.

Şirketin kurucularından malzeme bilimci Liangbing Hu, on yılı aşkın süredir ahşabı yeniden tanımlamak için çalışıyor. Hu, Maryland Üniversitesi’nde yürüttüğü araştırmalar sırasında ahşabı şeffaf hâle getirmeyi bile başarmıştı. Ancak asıl hedefi, dünyadaki en bol biyopolimer olan selülozu güçlendirerek ahşabı çelikle rekabet edebilecek bir malzeme hâline getirmekti.

Çelikten hafif, 10 kat daha güçlü

Hu’nun 2017’de Nature dergisinde yayımlanan çalışması, süper ahşabın temelini oluşturdu. Normal ahşap, özel bir kimyasal banyo ve yüksek sıcaklıkta presleme işlemiyle hücresel düzeyde sıkıştırıldı. Bu süreç sonunda, ahşap “çoğu metalden ve alaşımdan daha yüksek dayanıklılık-ağırlık oranına” ulaştı.

Yıllar süren geliştirme süreci ve 140’tan fazla patentin ardından InventWood, “Superwood”u ticari olarak üretmeye başladı. Şirketin CEO’su Alex Lau, malzemenin görünüm ve dokusunun normal ahşapla aynı olduğunu ancak “neredeyse tüm testlerde çok daha güçlü ve dayanıklı” sonuçlar verdiğini söyledi.

Depreme dayanıklı, çevreye duyarlı

Superwood, Maryland eyaletindeki fabrikada üretiliyor. İlk etapta dış cephe kaplamaları ve zemin döşemelerinde kullanılacak, ilerleyen dönemde mobilya ve iç mekân uygulamalarına da geçilecek. Lau, “Superwood ile yapılan binalar dört kat daha hafif olabilir. Bu da hem deprem direncini artırır hem de inşaatı kolaylaştırır.” dedi.

Malzeme, çelikten yüzde 90 daha az karbon salımıyla üretiliyor. Ayrıca normal ahşaba göre 20 kat daha dayanıklı ve mantar ya da böceklerden etkilenmiyor. Yangına karşı da en yüksek dayanıklılık sınıfında yer alıyor.

Geleceğin yapılarında kullanılabilir

Superwood’un maliyeti hâlen geleneksel ahşaptan yüksek, ancak üretim ölçeği büyüdükçe çelikle rekabet edebilecek seviyeye gelmesi bekleniyor. Lau, “Amacımız ahşaptan ucuz olmak değil, çelikle yarışmak.” ifadelerini kullandı.

Mimar ve yapı çevreleri uzmanı Philip Oldfield ise, güçlü ahşap türlerinin yaygınlaşmasının inşaat sektörünü dönüştürebileceğini belirtti. “Ahşap, üretim süreci itibarıyla çelik ve betona göre çok daha çevreci. Ayrıca karbonu uzun süre depolayabiliyor.” diyen Oldfield, Superwood gibi yeniliklerin şehirlerin karbon ayak izini azaltabileceğini vurguladı.

Uzmanlara göre Superwood, geleceğin gökdelenlerinden mobilyalarına kadar birçok alanda kullanılabilecek çevreci bir devrim niteliğinde.

Washington Post, New York Times, CNN, Reuters, Associated Press, NPR, Guardian, HuffPost ve Atlantic dâhil birçok büyük haber kuruluşu, Pentagon’un talep ettiği belgeyi imzalamayacaklarını açıkladı.

Washington Post Genel Yayın Yönetmeni Matt Murray, “Bu kısıtlamalar, bilgi toplama ve yayımlama özgürlüğüne gereksiz engeller koyarak Anayasa’nın basın özgürlüğü güvencelerine aykırıdır.” ifadelerini kullandı.

New York Times’ın Washington Bürosu Şefi Richard Stevenson da “Yıllık yaklaşık 1 trilyon dolarlık vergiyle finanse edilen ordunun nasıl işlediğini kamuoyunun bilme hakkı vardır.” açıklamasında bulundu.

Pentagon’dan küçümseyici yanıt

Savunma Bakanı Pete Hegseth, medya kuruluşlarının tepkilerine sosyal medya üzerinden alaycı yanıtlar verdi. X platformunda “Elveda” anlamına gelen bir el sallama emojisi paylaşan Hegseth, daha sonra “Basın artık serbest dolaşamayacak, kimliği görünür taşıyacak ve suç teşkil eden bilgi toplayamayacak.” ifadelerinin yer aldığı bir paylaşım yaptı.

Pentagon Sözcüsü Sean Parnell ise gazetecilerin “abartılı tepki gösterdiğini” belirterek, “Politika sadece anlaşılmasını istiyor, onaylamanızı değil.” dedi.

Basın örgütlerinden sert tepki

Pentagon Muhabirleri Derneği (PPA), yeni kuralların gazetecileri “sindirmeye ve cezai yaptırımla tehdit etmeye” yönelik olduğunu belirtti. Açıklamada, düzenlemenin “Savunma Bakanlığı çalışanlarını basınla izinsiz konuşmanın suç olduğu” yönünde yanlış bir mesaj verdiği vurgulandı.

HuffPost Genel Yayın Yönetmeni Whitney Snyder, “Bu belge, ülkenin en büyük ve en iyi finanse edilen kurumunda gerçek haber yapma çabalarını boğmayı amaçlıyor.” dedi.

NPR Genel Yayın Yönetmeni Thomas Evans ise “Bağımsız ve güvenilir habercilik ilkesini zedeleyecek hiçbir belgeyi imzalamayacağız.” ifadelerini kullandı.

Muhafazakâr çizgideki Newsmax kanalı da belgeyi imzalamayacağını duyurdu. Kanal yetkilileri, “Koşullar gereksiz ve aşırı. Pentagon’un bu politikayı yeniden değerlendirmesini umuyoruz.” açıklamasını yaptı.

Öte yandan aşırı sağ çizgideki One America News (OAN) kanalı, kuralları kabul ettiğini açıkladı. Kanalın sunucusu ve eski Kongre üyesi Matt Gaetz, “Bu makul şartlara uymaktan memnuniyet duyuyoruz.” dedi.

Basın özgürlüğü tartışması büyüyor

Uzmanlar, Pentagon’un yeni uygulamasının ABD Anayasası’nın birinci maddesiyle güvence altına alınan basın özgürlüğünü doğrudan ihlal ettiğini belirtiyor.

Eleştirmenlere göre bu adım, devlet kurumlarının hesap verebilirliğini azaltarak kamuoyunun bilgi alma hakkını tehlikeye atıyor.